ASEAN trở thành đối tác thương mại lớn thứ hai của Trung Quốc

ASEAN đang vượt mặt Mỹ trở thành đối tác thương mại lớn thứ hai của Trung Quốc sau Liên minh châu Âu (EU), giữa lúc các tác động của cuộc chiến thuế Mỹ-Trung khiến giá trị trao đổi hàng hóa giữa hai bên giảm sút.

Xuất khẩu hàng hóa Trung Quốc sang Mỹ suy giảm nhưng đang tăng mạnh ở thị trường ASEAN. Ảnh: Reuters

Hôm 12-7, Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố các dữ liệu về thương mại của nước này trong tháng 6 và sáu tháng đầu năm 2019.

Theo đó, trong tháng 6, giá trị xuất khẩu hàng hóa của Trung Quốc giảm 1,3% về mức 212,8 tỉ đô la, đồng thời giá trị nhập khẩu hàng hóa cũng giảm 7,3% về mức 161,8 tỉ đô la.

Trong 6 tháng đầu năm nay, giá trị kim ngạch thương mại hai chiều Mỹ-Trung giảm 14% so với cùng kỳ năm ngoái về mức 258,3 tỉ đô laF, trong đó, giá trị hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ giảm 8%, về mức 199,4 tỉ đô la và giá trị hàng hóa Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc giảm đến 30%, chỉ còn 58,9 tỉ đô la.

Các sản phẩm nông nghiệp và năng lượng vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc từ Mỹ mặc dù đây là những mặt hàng Trung Quốc có thể dễ dàng tìm nguồn cung thay thế từ các nước khác.

Trung Quốc đang tìm kiếm các thị trường khác để lấp mức sụt giảm trong trao đổi thương mại với Mỹ. Giá trị kim ngạch thương mại hai chiều của Trung Quốc với EU vượt mặt Mỹ vào năm 2004, đưa khối kinh tế này trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc. Trong nửa đầu năm nay, EU tiếp tục củng cố vị trí dẫn đầu khi giá trị trao đổi thương mại hai chiều với nước này đạt 337,9 tỉ đô la, tăng 5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong cùng thời gian, giá trị trao đổi thương mại giữa ASEAN với Trung Quốc tăng 4% lên mức 291,8 tỉ đô la, đưa ASEAN thế chỗ Mỹ với tư cách là đối tác thương mại lớn thứ hai của Trung Quốc. Nếu căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tiếp tục kéo dài, ASEAN có thể lần đầu tiên đứng trên Mỹ về giá trị giao dịch thương mại với Trung Quốc trong một năm.

Các số liệu cụ thể từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho thấy chiến tranh thương mại đang "uốn nắn" lại các dòng chảy hàng hóa. Chẳng hạn, các sản phẩm nội thất Trung Quốc bị Mỹ áp thuế 10% hồi tháng 9 năm ngoái và tiếp tục tăng lên mức 25% hồi đầu tháng 5-2019, khiến giá trị đồ nội thất của Trung Quốc bán sang Mỹ giảm 11% về mức 3,7 tỉ đô la trong 5 tháng đầu năm nay; trái lại giá trị xuất khẩu đồ nội thất Trung Quốc sang các nước ASEAN tăng 30% lên mức 1 tỉ đô la.

“Các khách hàng Mỹ đang yêu cầu hạ giá bán để làm dịu tổn thương của các đòn thuế. Rất nhiều công ty Trung Quốc đang bắt đầu từ chối các đơn hàng với đề nghị giảm giá từ Mỹ”, một quản lý xuất khẩu của một công ty sản xuất ở tỉnh Hà Bắc nói.

Tương tự, giá trị xuất khẩu linh kiện bán dẫn Trung Quốc sang Mỹ cũng giảm 29% trong 5 tháng đầu năm nay do mặt hàng này bị Mỹ đánh thuế 25% kể từ năm ngoái. Tuy nhiên, trong cùng thời gian, giá trị xuất khẩu linh kiện bán dẫn Trung Quốc sang ASEAN tăng 37%.

Chỉ tính trong tháng 6, giá trị xuất khẩu hàng hóa Trung Quốc sang ASEAN tăng gần 13%, tăng mạnh so với mức tăng 3,5% vào tháng trước đó. Do vậy, việc ASEAN trở thành đối tác thương mại lớn thứ hai của Trung Quốc, sau EU không hẳn là một thông tin tốt, đặc biệt là đối những nước Đông Nam Á đang chứng kiến xuất khẩu sang Trung Quốc suy giảm.

Chẳng hạn, theo số liệu của Bộ Công thương Singapore, trong tháng 5-2019, xuất khẩu của Singapore sang Trung Quốc đại lục và Hồng Kông lần lượt giảm mạnh ở mức 23,3% và 24,8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong một báo cáo công bố hôm 10-7, các nhà phân tích ở công ty chứng khoán Maybank Kim Eng cho rằng việc Trung Quốc chuyển công suất dư thừa sang ASEAN có thể gây áp lực giảm phát, gây tổn thương cho các nhà sản xuất trong khu vực.

Xuất khẩu các sản phẩm thép và nhôm của Trung Quốc sang các nước ASEAN bắt đầu tăng lên rõ rệt kể từ quí 2-2018, thời điểm ngay sau khi Mỹ áp thuế 25% và 10% lần lượt cho thép và nhôm nhập khẩu từ nước ngoài. Điều này đã khiến Indonesia, Malaysia và Việt Nam tiến hành các biện pháp áp thuế chống bán phá giá đối với một số sản phẩm nhôm thép của Trung Quốc.

Hôm 9-7, Bắc Kinh và Washington đã nối lại đàm phán thương mại lần đầu tiên kể từ khi đàm phán giữa hai bên sụp đổ hồi đầu tháng 5. Song cuộc đàm phán này diễn ra qua trao đổi điện thoại, chứ chưa có cuộc gặp trực tiếp nào được dàn xếp.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đang bày tỏ thất vọng trước sự tiến triển chậm chạp trong đàm phán. Viết trên Twitter hôm 11-7, ông cho biết: “Trung Quốc khiến chúng ta thất vọng vì họ không mua các sản phẩm nông nghiệp từ các nông dân tuyệt vời của chúng ta như họ đã hứa”.

Nếu tiến trình đàm phán giữa hai bên tiếp tục kéo rê, thương mại song phương Mỹ-Trung có nguy cơ giảm mạnh hơn.

Nguồn: thesaigontimes