PHÂN TÍCH Bầu cử Mỹ 2020: Nhận diện nước Mỹ qua một kỳ bầu cử

Kết quả bầu cử Mỹ 2020 và những ngày “hậu bầu cử” này cho thấy hai điều, vừa phản ánh thực trạng chính trị xã hội hiện tại ở nước Mỹ, vừa giống như điềm bất lành đối với tương lai tới đây của nước Mỹ. Phân tích của báo Thế giới & Việt Nam.

Đối với cử tri Mỹ, cuộc bầu cử Tổng thống và Quốc hội năm nay đã qua. Nhưng sự chờ đợi trong những ngày này chẳng khác gì cực hình đối với họ. Phe ủng hộ cựu Phó Tổng thống Joe Biden chờ việc định danh cụ thể đại cử tri ở các bang mà theo hiến pháp phải hoàn tất trước ngày 6/12 tới, chờ hội nghị các đại cử tri mà hiến pháp quy định phải tiến hành vào ngày 14/12 tới này.

Ông Biden đã được giới truyền thông ở Mỹ, theo truyền thống đã có từ năm 1868, coi là người đắc cử Tổng thống. Phái ủng hộ Tổng thống đương nhiệm Donald Trump thuộc đảng Cộng hoà gửi gắm hy vọng vào cuộc chiến pháp lý mà ông Trump đã phát động ngay từ khi công việc kiểm phiếu bầu chưa chấm dứt để ngăn cản ông Biden trở thành Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ. Đảng Dân chủ vẫn kiểm soát Hạ viện và ngày 5/1/2021 sẽ cho biết phe cánh chính trị nào kiểm soát được Thượng viện.

Nước Mỹ hiện bị chính trị hoá và phân rẽ rất sâu sắc. Mọi mâu thuẫn và căng thẳng chính trị và xã hội luôn dễ dàng biến dạng thành xung khắc bạo lực và thù địch, gây hỗn loạn và bất an bất ổn. (Minh họa của Peter Schrank)

Nước Mỹ sẽ bận rộn với chính mình!

Ông Trump thắng cử cách đây 4 năm không phải là một tai nạn chính trị ở Mỹ hay một ngẫu hứng của lịch sử nước Mỹ mà là kết quả của quá trình chuyển biến về chính trị và xã hội âm ỷ từ trước đấy mà được tăng cường thêm nhờ nhiệm kỳ cầm quyền của ông Trump.

Từ những kết quả bầu cử và những diễn biến nói trên có thể thấy ngay hai điều, vừa phản ánh thực trạng chính trị xã hội hiện tại ở nước Mỹ, vừa giống như điềm bất lành đối với tương lai tới đây của nước Mỹ. Thứ nhất là nước Mỹ hiện bị chính trị hoá và phân rẽ rất sâu sắc. Trong bối cảnh tình hình như thế, mọi mâu thuẫn và căng thẳng chính trị và xã hội luôn dễ dàng biến dạng thành xung khắc bạo lực và thù địch, gây hỗn loạn và bất an bất ổn. Thứ hai, tình trạng như thế buộc nước Mỹ cả trong thời gian tới vẫn phải bận rộn với chính mình trước hết và nhiều nhất và là điểm xuất phát không thuận lợi chút nào cho nhiệm kỳ cầm quyền của ông Biden. Ông Biden phải đặc biệt ưu tiên đối nội và chỉ động chạm đến đối ngoại ở chừng mực phục vụ đối nội, tránh rủi ro và phiêu lưu về đối ngoại.

Trong 120 năm trở lại đây, chưa có cuộc bầu cử tổng thống nào ở nước Mỹ có tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao như lần này. Khoảng hai phần ba tổng số cử tri ở Mỹ năm nay đã đi bỏ phiếu. Tính theo phiếu bầu phổ thông, ông Biden được khoảng 52% cử tri Mỹ ủng hộ và ông Trump được 48%, ông Biden được hơn 74 triệu phiếu bầu phổ thông và ông Trump được gần 71 triệu. Chưa có ứng cử viên tổng thống nào giành về được nhiều phiếu bầu phổ thông đến như vậy. Ông Biden lại còn vượt bà Clinton về mức độ phiếu bầu cao hơn số phiếu bầu phổ thông mà ông Trump đã đạt được cách đây 4 năm. Nhưng ông Trump cũng được nhiều cử tri Mỹ ủng hộ hơn năm 2016.

Qua đó có thể thấy cử tri ở Mỹ bãi nhiệm ông Trump vì không muốn người này tiếp tục cầm quyền chứ không phải coi cuộc bầu cử này là cuộc trưng cầu dân ý về nhiệm kỳ cầm quyền đầu tiên của ông Trump. Qua đó có thể thấy việc ông Trump thắng cử cách đây 4 năm không phải là một tai nạn chính trị ở Mỹ hay một ngẫu hứng của lịch sử nước Mỹ mà là kết quả của quá trình chuyển biến về chính trị và xã hội âm ỷ từ trước đấy mà được tăng cường thêm nhờ nhiệm kỳ cầm quyền của ông Trump.

Nước Mỹ đã khác trước rất căn bản

Cuộc bầu cử Tổng thống năm nay ở Mỹ bộc lộ rõ điều mà bốn năm trước đây đã xuất hiện nhưng ít được để ý đến là nước Mỹ đã trở nên khác trước rất cơ bản về chính trị và xã hội, đòi hỏi phải có sự thay đổi cũng rất cơ bản về chính trị nội bộ.
Nếu tới đây, ông Biden và bà Kamala Harris không thành công với việc hàn gắn sự phân rẽ chính trị và xã hội ở Mỹ, không đẩy lùi được dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra và không nhanh chóng khôi phục tăng trưởng kinh tế, giảm tỷ lệ thất nghiệp thì nếu không phải là ông Trump, ở phía đảng Cộng hoà cũng sẽ có một Donald Trump khác sớm trở lại cầm quyền, thậm chí còn có thể ngay trong năm 2024. Ông Trump được gần một nửa số cử tri tham gia bầu cử ủng hộ, tuy vẫn là thiểu số nhưng trong thực chất không thua kém đa số là bao, tức là hoàn toàn không phải hiện tượng cá biệt và nhất thời mà hiện thân cho tâm lý và mong muốn của gần một nửa nước Mỹ.

Cuộc bầu cử Tổng thống năm nay ở Mỹ bộc lộ rõ điều mà bốn năm trước đây đã xuất hiện nhưng ít được để ý đến là nước Mỹ đã trở nên khác trước rất cơ bản về chính trị và xã hội, đòi hỏi phải có sự thay đổi cũng rất cơ bản về chính trị nội bộ. Sự thôi thúc thay đổi này cũng đồng thời tạo tiền đề thuận lợi và mảnh đất mầu mỡ cho sự trỗi dậy và hoành hành mạnh mẽ của chủ nghĩa dân tuý, dân tộc chủ nghĩa và chủ nghĩa cực đoan.

Kết quả bầu cử này cũng còn cho thấy thời hai đảng phái chính trị lớn nhất ở Mỹ có thể hợp tác với nhau vì lợi ích và tương lai chung của nước Mỹ đã qua. Đảng Cộng hoà trở thành đảng phụ thuộc hoàn toàn vào ông Trump. Đảng Dân chủ bề ngoài thì đoàn kết thống nhất nhưng trong nội bộ vẫn rạn nứt, cùng hội cùng thuyền nhờ mục tiêu chung là giành quyền, nhưng chia bè phân phái khi lên cầm quyền. Nhìn nhận như thế mới thấy hết mức độ tác động của di sản của ông Trump và mức độ khó khăn trong thách thức đối với ông Biden và bà Harris.

Nước Mỹ vẫn còn ở trong thời kỳ quá độ hướng tới thời kỳ mới.

Nguồn: baoquocte.vn