SSI Research: Luật chứng khoán sửa đổi có hiệu lực muộn nhất vào nửa cuối 2020

Dự thảo luật chứng khoán sửa đổi nâng giới hạn room của khối ngoại tại doanh nghiệp, một trong những yếu tố của thị trường Việt Nam cần được cải thiện theo tiêu chuẩn của MSCI.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) vừa công bố dự thảo Luật chứng khoán (sửa đổi) dự kiến trình Chính phủ đưa lên Ủy ban Thường vụ Quốc hội và trình Quốc hội cho ý kiến vào tháng 4, tháng 5/2019, sau đó trình Quốc hội xem xét, biểu quyết thông qua vào tháng 10, tháng 11/2019. Như vậy, luật sẽ có hiệu lực muộn nhất vào nửa cuối năm 2020.

Dự thảo này điều chỉnh một số vấn đề liên quan đến sở hữu nhà đầu tư nước ngoài, cơ cấu thị trường chứng khoán và một số nội dung khác.

Bộ phận phân tích của CTCP Chứng khoán Sài Gòn (HOSE: SSI), SSI Research vừa có báo cáo nhận định về một số điều chỉnh của luật dự thảo.

Đối với sửa đổi về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài, luật dự thảo quy định room ngoại của công ty đại chúng là 100% (trước đây quy định là 49% các công ty này muốn mở room lên 100% thì xin ý kiến cổ đông), ngoại trừ trường hợp điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc pháp luật chuyên ngành có quy định cụ thể thấp hơn về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài.

Trường hợp công ty đại chúng hoạt động đa ngành nghề có quy định khác nhau về tỷ lệ sở hữu nước ngoài, thì tỷ lệ sở hữu nước ngoài không vượt quá mức thấp nhất trong các ngành nghề có quy định cụ thể. Các doanh nghiệp có thể chọn không mở room cho nhà đầu tư nước ngoài nếu lo ngại việc này ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của công ty.

Theo SSI Research, với cách tiếp cận mới, Bộ Tài chính hy vọng sẽ giúp chứng khoán Việt Nam được đưa vào danh sách xem xét nâng hạng lên thị trường mới nổi của MSCI. Mặt khác, Chính phủ cũng có thể phải rút ngắn danh sách các ngành nghề có điều kiện giới hạn sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài để việc sửa đổi tại luật chứng khoán khả thi hơn.

Đối với việc cơ cấu lại thị trường chứng khoán, dự thảo luật đổi tên trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam thành Tổng Công ty lưu ký và bù trừ thanh toán chứng khoán Việt Nam. Qua đó, trong tương lai, theo SSI Research, những giao dịch chứng khoán sẽ trở nên công khai và minh bạch hơn.

Đối với việc sáp nhập hai sở giao dịch, SSI Research cho rằng, tiến độ thực hiện sẽ tương đối chậm và có thể sẽ không có nhiều thay đổi từ nay đến năm 2019 hoặc 2020. Sau năm 2020, khi cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin hoàn tất, cổ phiếu sẽ được niêm yết chủ yếu trên HOSE còn HNX sẽ xử lý các vấn đề liên quan đến trái phiếu và các sản phẩm liên quan.

Bộ phận phân tích SSI cũng đề cập đến nội dung sửa đổi liên quan đến các khung quản trị doanh nghiệp và quyền hạn của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC). Mặt khác, Bộ Tài chính một lần nữa đặt mục tiêu rút ngắn khoảng cách giữa quá trình niêm yết và IPO, viện dẫn thực tiễn quốc tế, dù không được nêu rõ trong dự thảo nhằm đảm bảo tính linh hoạt.

Luật chứng khoán sửa đổi cũng quy địnhngoại trừ quỹ mở, tổ chức kinh tế có nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ từ năm mươi mốt phần trăm (51%) vốn điều lệ trở lên phải đáp ứng điều kiện và thực hiện thủ tục đầu tư theo quy định đối với nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư, góp vốn, mua chứng khoán, phần vốn góp của tổ chức kinh tế (trước đây chỉ quy định về quỹ đầu tư chứng khoán).

Việc sửa đổi này để phù hợp với Luật đầu tư năm 2014, bởi theoquy định của Luật Đầu tư năm 2014, khi trở thành tổ chức có sở hữu nước ngoài từ 51% vốn điều lệ trở lên, doanh nghiệp phải đáp ứng điều kiện và thực hiện thủ tục đầu tư theo quy định đối với nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư thành lập tổ chức kinh tế; đầu tư góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của tổ chức kinh tế.

Theo báo Đầu tư chứng khoán, doanh nghiệp chưa mặn mà với chính sách tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài theo quy định của pháp luật chứng khoán, thậm chí có doanh nghiệp không bị giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài, nhưng tự ấn định một tỷ lệ sở hữu nước ngoài thấp hơn tại Điều lệ công ty…

Cũng theo báo ĐTCK, vấn đề nới room cho khối ngoại đang có nhiều ý kiến trái chiều từ phía thị trường, cũng như các bộ ngành. Bên cạnh những ý kiến đề xuất cần mở rộng các lĩnh vực mà Nhà nước không cần nắm cổ phần để nới room đến 100% cho nhà đầu tư nước ngoài thì có những ý kiến cho rằng việc nới room lên tối đa cần thận trọng vì sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp nói riêng và thị trường chứng khoán nói chung, đặc biệt trong bối cảnh các chính sách có liên quan khác của pháp luật chuyên ngành kiểm soát hoạt động đầu tư chưa được hoàn thiện và đồng bộ.

Cơ quan soạn thảo nhất trí quan điểm của các bộ, ngành về việc điều chỉnh vấn đề sở hữu nước ngoài cần phù hợp với Luật Đầu tư. Tuy nhiên, Luật Đầu tư còn có những vấn đề chưa rõ (như chưa phân định rõ đầu tư trực tiếp, đầu tư gián tiếp, chưa đưa ra danh mục hạn chế đầu tư đối với nhà đầu tư nước ngoài…).

Vì vậy, cần có sự thống nhất quan điểm về sở hữu nước ngoài trong các ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Với những ngành nghề kinh doanh có điều kiện chưa cam kết về tỷ lệ sở hữu nước ngoài, hoặc không đưa vào Biểu cam kết của Việt Nam trong WTO và các điều ước quốc tế khác thì chỉ nâng tỷ lệ sở hữu nước ngoài lên 100% trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành không hạn chế sở hữu nước ngoài...

Nguồn: NDH