Thị trường chứng khoán phái sinh: Thanh khoản kỳ vọng sẽ tăng trở lại

Theo các chuyên gia, thị trường cơ sở ít biến động và không hình thành xu thế rõ ràng là nguyên nhân chính khiến cho thị trường phái sinh giảm tính hấp dẫn đối với nhà đầu tư.
Theo đại diện Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), để gia tăng tính hấp dẫn của thị trường phái sinh, trong thời gian tới, HNX sẽ tiếp tục chủ động nghiên cứu sản phẩm mới, kết hợp cùng các đơn vị liên quan để đề xuất xây dựng thêm nhiều sản phẩm phái sinh khác.

Thanh khoản thị trường chứng khoán phái sinh đã có sự suy giảm trong những tháng gần đây. Theo các chuyên gia, thị trường cơ sở ít biến động và không hình thành xu thế rõ ràng là nguyên nhân chính khiến cho thị trường phái sinh giảm tính hấp dẫn đối với nhà đầu tư.

Do vậy, thanh khoản hợp đồng tương lai (HĐTL) sẽ gia tăng trở lại khi thị trường cơ sở hình thành xu hướng rõ ràng hơn, đồng thời đây vẫn là thị trường có tiềm năng phát triển mạnh trong tương lai.

Thị trường phái sinh tiếp tục tăng trưởng mạnh.

Đã có 17 thành viên cung cấp dịch vụ chứng khoán phái sinh

Tính tới thời điểm này, thị trường chứng khoán phái sinh đã hình thành 2 sản phẩm là HĐTL chỉ số VN30 và HĐTL trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm. Trong đó, HĐTL chỉ số VN30 là sản phẩm ra đời ngay khi thị trường khai trương và đến nay có thanh khoản tương đối tốt. Khối lượng giao dịch HĐTL VN30 cả năm 2018 đạt gần 19,7 triệu hợp đồng và con số này trong 8 tháng năm 2019 là hơn 16,5 triệu hợp đồng. Khối lượng giao dịch bình quân phiên năm 2018 đạt gần 79 nghìn hợp đồng và tiếp tục tăng trong năm 2019 khi 8 tháng đầu năm đã đạt hơn 100 nghìn hợp đồng. 

Đối với sản phẩm mới đưa vào giao dịch là HĐTL trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm, khối lượng giao dịch còn khiêm tốn vì đây là sản phẩm dành riêng cho nhà đầu tư tổ chức, chuyên nghiệp. Tuy nhiên, sản phẩm này đã vận hành hiệu quả sau 2 tháng triển khai và được đánh giá có tiềm năng tăng trưởng trong tương lai.

Ngoài ra, nhà đầu tư tham gia mở tài khoản trên thị trường phái sinh tiếp tục gia tăng và tháng sau cao hơn tháng trước. Tính tới thời điểm cuối tháng 8/2019, số lượng tài khoản giao dịch phái sinh đã đạt 81.510 tài khoản.

Cũng tính tới thời điểm hiện tại, thị trường phái sinh đã có 17 thành viên là các công ty chứng khoán tham gia cung cấp dịch vụ (tăng mạnh so với thời điểm khai trương là 7 công ty chứng khoán). Việc gia tăng các thành viên cũng được xem là một yếu tố tích cực giúp gia tăng tính cạnh tranh, thúc đẩy việc hoàn thiện chất lượng dịch vụ cung cấp trên thị trường này. Là một công ty vừa gia nhập thị trường phái sinh, ông Nguyễn Việt Cường – Phó Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Tân Việt (TVSI) chia sẻ: “Tuy không phải là công ty đi đầu cung cấp dịch vụ chứng khoán phái sinh, nhưng chúng tôi đánh giá cao về hiệu quả kinh doanh của sản phẩm phái sinh, tự tin với sự đón nhận của thị trường dành cho các sản phẩm chứng khoán phái sinh. Riêng với TVSI, trong năm 2020 sẽ liên tục cho ra mắt các dịch vụ, sản phẩm ứng dụng công nghệ hiện đại, giúp khách hàng giao dịch thuận tiện nhất và tăng cơ hội đầu tư, tìm kiếm lợi nhuận”.

Theo đại diện Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), để gia tăng tính hấp dẫn của thị trường phái sinh, trong thời gian tới, HNX sẽ tiếp tục chủ động nghiên cứu sản phẩm mới, kết hợp cùng các đơn vị liên quan để đề xuất xây dựng thêm nhiều sản phẩm phái sinh khác, như: hợp đồng quyền chọn trên chỉ số cổ phiếu, hợp đồng quyền chọn trên cổ phiếu đơn lẻ, HĐTL trên cổ phiếu đơn lẻ để phục vụ nhu cầu đầu tư của công chúng. Trong tương lai gần, HNX cũng đang phối hợp với Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) để ra đời và vận hành thêm chỉ số mới, làm nền tảng xây dựng thêm sản phẩm HĐTL dựa trên chỉ số này.

Thị trường phái sinh sẽ tiếp tục tăng trưởng 

Quan sát thị trường phái sinh những tháng gần đây cho thấy, thanh khoản thị trường đang có xu hướng giảm so với thời điểm đầu năm và năm trước. Theo số liệu từ HNX, trong tháng 8/2019, giao dịch trên thị trường phái sinh đã giảm mạnh so với tháng trước đó, khối lượng giao dịch bình quân đạt 77.318 hợp đồng/phiên, giảm 22,65% so với tháng trước. Trong đó, phiên giao dịch ngày 1/8/2019 có khối lượng giao dịch cao nhất trong tháng, đạt 126.223 hợp đồng, giảm  23% so với mức cao nhất của tháng 7. 

Khối lượng mở (OI) toàn thị trường tháng 8 cũng bị giảm so với các tháng trước. Tại ngày cuối cùng của tháng 8, khối lượng OI của toàn thị trường chỉ còn 17.676  hợp đồng, giảm 14% so với tháng trước.

Xu hướng giảm về thanh khoản tiếp tục diễn ra trên thị trường phái  sinh từ đầu tháng 9 tới nay. Nếu không có đột biến trong những phiên còn lại của tháng 9, nhiều khả năng khối lượng giao dịch bình quân phiên của tháng 9 sẽ giảm so với tháng 8.

Trao đổi với phóng viên TBTCVN, ông Lê Ngọc Nam - Phụ trách Phòng Phân tích, TVSI cũng khẳng định: “Trong thời gian gần đây, tình hình giao dịch của thị trường phái sinh có phần trầm lắng hơn so với giai đoạn đầu năm, cũng như một số thời điểm của năm 2018”. 

Lý giải về điều này, ông Lê Ngọc Nam cho rằng, việc thanh khoản thị trường phái sinh có xu hướng giảm có thể có nhiều nguyên nhân, tuy nhiên nguyên nhân lớn nhất là thị trường cơ sở giao dịch giằng co và chưa hình thành xu hướng rõ ràng. “Hiện tại, các nhà đầu tư trên thị trường phái sinh hiện nay chủ yếu chỉ là nhà đầu tư cá nhân, vì vậy, thông thường họ sẽ tham gia thị trường phái sinh nhiều hơn khi chỉ số cơ sở hình thành xu hướng rõ ràng hơn. Diễn biến thị trường cũng đã chứng minh, khi thị trường cơ sở có biến động lớn thì thanh khoản thị trường phái sinh sẽ gia tăng đáng kể. Ngay cả khi chỉ số cơ sở giảm điểm, nhưng xu thế rõ ràng hơn, thì nhà đầu tư cũng nhận thấy thị trường phái sinh sẽ xuất hiện nhiều cơ hội hơn, cả vì mục tiêu đầu cơ và phòng ngừa rủi ro cho danh mục” – chuyên gia của TVSI cho hay.

Tuy vậy, ông Lê Ngọc Nam dự báo, thị trường phái sinh Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh trong tương lai. Bởi việc phát triển thị trường phái sinh là xu thế tất yếu không chỉ với thị trường chứng khoán Việt Nam mà đó là xu thế chung của thế giới. “Điều nhà đầu tư kỳ vọng là thị trường sẽ có thêm nhiều sản phẩm mới để gia tăng cơ hội tham gia cho nhà đầu tư. Cá nhân tôi tin tưởng, thị trường phái sinh sẽ ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm của nhà đầu tư. Thanh khoản thị trường sẽ tăng trở lại khi chỉ số trên thị trường cơ sở hình thành xu thế rõ ràng”- ông Nam nói.

Cũng theo chuyên gia này, mặc dù quy mô thị trường và số lượng tài khoản phái sinh đã tăng trưởng tốt trong thời gian qua, song với nhà đầu tư tổ chức thì quy mô của thị trường phải phát triển đủ lớn họ mới tham gia. Do vậy, thị trường phái sinh sẽ cần thêm thời gian để phát triển về quy mô, từ đó thu hút thêm các nhà đầu tư tổ chức. Khi có nhiều nhà đầu tư tổ chức tham gia, khối lượng mở (OI) cũng sẽ tăng và duy trì ở mức cao hơn, thay vì thiên hướng giao dịch trong ngày (day trading) của nhà đầu tư cá nhân như hiện nay.

Nguồn: NDH