Rùng mình quy trình sản xuất mứt Tết lẫn phân gia cầm

27-01-2015

Các loại gia cầm thả bộ trên những tấm bạt phơi mứt không được che chắn, thậm chí lẫn cả phân gà, vịt… Đó là hiện trạng của một số cơ sở sản xuất mứt tết truyền thống siêu bẩn

Quy trình sản xuất mứt siêu bẩn

Để tìm hiểu được chi tiết về quy trình sản xuất mứt truyền thống tại một số cơ sở, chúng tôi tìm đến phường Xuân Tảo (quận Bắc Từ Liêm – Hà Nội), là một làng nghề làm mứt truyền thống có từ lâu đời nay.

Gà vịt thỏa sức kiếm ăn và phóng chất thải ra những sân phơi mứt

Vật nuôi vô tư đi lại trên mứt nhưng công nhân không duổi

Vào những ngày cuối năm này, nhiều cơ sở sản xuất mứt tết truyền thống tấp nập chạy đua với thời gian để sản xuất cho kịp sản phẩm đưa ra thị trường phục vụ bà con vào dịp Tết cổ truyền. Ngay từ đầu làng, chúng tôi đã ngửi thấy mùi thơm rất đặc trưng của mứt Tết. Nhưng khi đi sâu vào các cơ sở sản xuất thì những mùi thơm được thay thế bằng những mùi chua chua, hôi của nguyên liệu ủ lâu ngày.

Đi vòng quanh làng, chúng tôi bắt gặp nhiều cơ sở phơi mứt dọc con đường nơi có nhiều xe cộ đi lại, bụi bặm bám đầy. Những thanh mứt bí lúc phơi ra có màu trắng tinh, nhưng khi thu gom về thì lại có màu nâu đất vì bám đầy bụi đường.

Lần theo những xe chở mứt đi phơi, chúng tôi đến một bãi đất bỏ trống thuộc khu dự án. Tại đây, các cơ sở đưa mứt ra đây phơi tràn lan trên những tấm bạt được trải dưới đất, những công nhân phơi mứt chân đầy bùn đất vẫn vô tư dẫm lên mứt…

Điều đáng nói hơn là trong bãi phơi này người ta thả các loại gia súc, gia cầm. Sau khi công nhân phơi mứt ra thì các loại gà, vịt, ngan, ngỗng bủa ra “đi dạo” kiếm ăn trên những tấm bạt phơi mứt. Trong khi đó, công nhân cũng chẳng buồn xua đuổi chúng, dường như với họ cảnh tượng này quá bình thường…

Vì không có người trông coi thường xuyên nên các loại gia súc, gia cầm thả rông thỏa sức xả chất thải lên các bạt phơi mứt. Vì thế, các bạt phơi mứt không chỉ có phân gà, vịt mà thậm chí còn cả phân chó và phân lợn…

Sau khoảng hai, ba tiếng đồng hồ các công nhân lại quay trở lại để tưới nước lên mứt. Lượng mứt bẩn lẫn vào phân của động vật cũng không được loại bỏ. Sau khi dội nước chất thải động vật theo nước lênh láng khắp sân phơi.

Các bạt phơi mứt và các vật dụng dính đầy bùn đất, phân động vật không được giặt sạch nhưng vẫn mang ra sử dụng ngày này qua ngày khác.

Bà Nguyễn Thị H. bán nước ở gần địa điểm phơi mứt cho biết: “Những ngày trời nắng, các cơ sở làm mứt tết trong làng thường mang ra đây phơi. Ở trong làng các khu đất hoang lại là nơi chăn thả vật nuôi của các hộ gia đình nên khó ai nói trước được việc gì”.

Công nhân đi thu lại mứt sau khi phơi

Các loại côn trùng bâu đầy một thùng chứa mứt

Tận dụng mọi chỗ trống để phơi mứt

Đa số các cơ sở đều làm mứt theo cách thủ công từ sơ chế cho đến lúc hoàn thiện. Địa điểm phơi, xay, ngâm… họ tận dụng mọi địa điểm để làm từ vỉa hè, ngõ ngách, bãi đất trống, bên mương nước thải…

Theo khảo sát của chúng tôi, tại ngõ 126, đối diện với Nhà hát chèo Quân đội là con đường đất, hai bên là rác thải dẫn vào một cở sở làm mứt. Đoạn đường đất đầy rác lại là nơi đặt “xưởng chế biến” của cơ sở.

Tại cơ sở sản xuất mứt này, nước chảy lênh láng khắp đường, các thùng chứa mứt thì không có nắp đậy nên ruồi muỗi bám đầy vào mứt. Xung quanh thùng chứa mứt, xác côn trùng chết đen kín. Vòi nước dùng để rửa mứt thì vứt quăng vương vãi trên nền đất, công nhân thì thản nhiên lội lên thành bể để vớt mứt.

Ra phía đầu làng, chúng tôi gặp ngay một cơ sở làm mứt bên mương nước thải. Phía sau nơi ngâm mứt của cơ sở này là một mương nước thải sinh hoạt bốc mùi hôi thối.

Trong khi cơ sở này chỉ dùng một tấm bạt để che hướng nhìn ra mương nước. Khu ngâm mứt thì lụp xụp và đầy rẫy rác thải.

Mặc dù nằm sát bên con đường có nhiều phương tiện qua lại nhưng khi vớt mứt ra rổ, trong lúc chờ mứt ráo nước không hề có gì che đậy. Các bể ngâm mứt có rất nhiều lá cây rơi vào, bên trên thành bể đầy rẫy phân chuột và gián.

Một cơ sở chế biến mứt ngay trên đường ở ngõ 46

Mứt tết được phơi trên những tấm bạt bẩn thỉu trong một khu đất hoang

Các cơ sở sản xuất mứt trong làng đều tận dụng các hàng rao để phơi các bao chứa mứt, những thùng đựng mứt đầy cáu bẩn nhưng không được rửa sạch mà cứ thể mang ra sử dụng lại.

Hầu hết các cơ sở sản xuất mứt truyền thống tại đây khi phát hiện thấy chúng tôi ghi hình thì lập tức đóng cửa “nội bất xuất, ngoại bất nhập”.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Nguyễn Duy Tuấn-Phó Chủ tịch phường Xuân Tảo cho biết: “Hiện tại trên địa bàn phường Xuân Tảo có khoảng 20 hộ gia đình làm nghề mứt tết. Mặc dù chúng tôi đã lập đoàn kiểm tra ATTP nhưng do địa điểm phơi sấy mứt của các hộ gia đình không cố định nên việc kiểm tra chưa được sát sao. Thời gian tới chúng tôi sẽ tích cực hơn nữa công tác kiểm tra nhằm đảm bảo độ an toàn của sản phẩm trước khi đến tay người tiêu dùng”.